Zasada działania
Wszystkie procesy zachodzące w naszym organizmie są kontrolowane przez reakcje chemiczne, które są regulowane przez różne hormony.
Hormony produkowane przez korę nadnerczy nazywane są kortykosteroidami (od łac. cortex – “kora”). Wiele z kredytu należy do ich badań kanadyjskiego lekarza Hansa Selye. W latach 1930-ych przeprowadził on serię eksperymentów na szczurach i stwierdził, że efektem działania wszelkich czynników stresowych – zimna, ciepła czy strachu – prowokujących ich reakcję jest zawsze to samo: zwiększona aktywność fizyczna i wytrzymałość.
W tym przypadku badane zwierzęta wykazały wzrost w korze nadnerczy i przydzielenie tym organom jakiejś nieznanej substancji.
Substancja ta została później nazwana “kortyzonem” i stała się pierwszą otwartą grupą steroidów hormonalnych.
Prednizon w aptece internetowej.
Nieco później znaleziono i inne: hydrokortyzon, kortykosteron, 11-dehydrokortykosteron, 11-deoksykortyzol. Okazało się, że mają one nie tylko podobną strukturę, ale i podobne działanie: w chwilach stresu aktywują funkcje organizmu, do walki z niekorzystnymi czynnikami, i hamują “zbędne” funkcje, które nie są bezpośrednio zaangażowane w rozwiązanie problemu.
Do tych pierwszych należą serce, mózg i aktywność mięśni, do drugich – proces trawienia, odpowiedź zapalna, produkcja hormonów płciowych, i tak dalej…
Po kilku latach, amerykańscy naukowcy Hench i Kendall wykazały, że wysokie dawki kortykosteroidów mają wyraźne działanie przeciwzapalne.
Stwierdzono, że w wyniku ich działania w organizmie:
- spowalniały proces niszczenia komórek;
- tłumiły odpowiedź układu immunologicznego;
- zmniejsza wiązanie wody w tkankach dotkniętych chorobą;
- zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych dla alergenów.
Pierwszy steryd był oparty na kortyzonie i aktywnie wykorzystywany w leczeniu chorób reumatoidalnych. W latach 50. został zastąpiony syntetycznym analogiem – prednizonem, ma większą skuteczność i mniej skutków ubocznych. Lista wskazań do stosowania nowego leku rozszerzyła się. Lekarze zaczęli przepisywać prednizon w astmie, w celu złagodzenia ciężkich ataków alergicznych (anafilaksja, obrzęk naczynioruchowy), ciężkie zaostrzenia chorób alergicznych skóry (łuszczyca, pęcherzyca, atopowe zapalenie skóry, egzema, itp.)
Cechy stosowania wewnętrznego
W zastosowaniu Prednizon mają 3 podstawowe zasady.
Lek:
- Nie jest on używany do zapobiegania;
- nie stosuje się, jeśli istnieje alternatywa w postaci innego, niesteroidowego, leku;
- stosowany tylko na zalecenie lekarza.
Prednizon produkowany jest w postaci maści, tabletek, zastrzyków, kropli do oczu i uszu.
Przypisanie konkretnego preparatu zależy od rodzaju choroby, jej ciężkości i przebiegu oraz wieku pacjenta.
Zastrzyki stosowane są jako doraźne środki pomocnicze we wstrząsie anafilaktycznym, ostrych atakach alergii pokarmowych, łuszczycy krostkowej, którym towarzyszy gorączka. Lek podawany jest dożylnie lub domięśniowo co 4-6 godzin przez kilka dni.
Chwilowe stosowanie Prednizonu z obrzękiem naczynioruchowym.
Wskazaniami do stosowania postaci tabletkowych leku są również silnie przebiegające choroby przewlekłe, takie jak astma czy pokrzywka. W astmie oskrzelowej terapia hormonalna prowadzona jest przez kilka tygodni lub miesięcy.
Długotrwałe stosowanie Prednizonu może spowodować, że organizm przyzwyczai się do dopływu kortykosteroidów z zewnątrz i przestanie produkować własne.
Lek przepisywany jest w trybie “mini impulsowym”: następnego dnia, ale w dawce dwa razy dziennie. Dzięki tej metodzie unika się supresji funkcji kory nadnerczy i zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Po osiągnięciu planowanego efektu dawka jest zmniejszana do minimum, a następnie wszystkie środki anulować.
Leczenie pokrzywki prednizolonem spędzają jako krótki kurs – w ciągu 3-4 dni.
Za pomocą kortykosteroidów ucieka się tylko w przypadku, gdy pacjent nie jest zaznaczona poprawa podczas przyjmowania leków przeciwhistaminowych.
Leczenie miejscowe
W chorobach alergicznych powiek, spojówek, przewodu słuchowego, zatok wlewać przepisany Prednizon 0,3-0,5% roztwór przez 10-14 dni. Częstotliwość stosowania – 3-4 razy dziennie. W ciężkich przypadkach, lekarz może zalecić stosowanie leku co 2 godziny.
W dermatologii szeroko praktykowana jest 0,5% maść prednizolonowa. Wskazaniami do jej stosowania są ciężkie postacie zapalnych i alergicznych chorób skóry, dla których terapia niesteroidowa nieskutecznymi środkami zewnętrznymi.
Najczęściej stosuje się maść prednizolonową na łuszczycę, atopowe zapalenie skóry, wyprysk, łojotokowe zapalenie skóry i pęcherzycę. Ze względu na dość słabe działanie przeciwzapalne leku zalecany jest jedynie do leczenia wrażliwych okolic skóry twarzy, szyi, zgięć łokciowych i kolanowych, pachwin. Na tułów, kończyny i skórę głowy lekarze zalecają sterydy stosowane do wyższej aktywności.
Stosować środki ściśle przepisane przez lekarza 3-4 razy dziennie przez okres nie dłuższy niż 10 dni. Dawkowanie ustala się empirycznie: uważa się, że 0,5 g maści wystarcza na leczenie 2 dłoni dorosłego człowieka. Odmierzyć odpowiednią ilość pacjent może za pomocą paliczka paznokciowego palca wskazującego. Pasek maści wyciśnięty z tubki o średnicy 5 mm i długości od nasady palca do najbliższego stawu, waży około 0,5 grama, dwa paski (1 g) wystarczały do pokrycia całej powierzchni twarzy lub szyi.
W przypadku atopowego zapalenia skóry maść należy stosować bezpośrednio po kąpieli, bez osuszania ręcznikiem. Tłuste podłoże pomaga zapobiegać odparowywaniu płynu przez skórę i chroni ją przed wysuszeniem.
Nie zaleca się stosowania maści prednizolonowej na pokrzywkę i choroby skóry, nie poddające się miejscowemu leczeniu sterydami (z ichtiozą, różowym zoster, zapaleniem naczyń, patologiami zakaźnymi). W tych przypadkach, stosowanie leku może nie tylko poprawić stan zdrowia pacjenta, ale także zaostrzyć problem.